2023-05-20 23:48:05
نقش‌های مولوی عبدالکبیر در تئاتر سیاسی افغانستان
نویسنده: صمد پاینده
منبع: روزنامه ۸صبح
بخش ششم:
به احتمال زیاد این تنها و اولین دیدار مولوی عبدالکبیر با سیا نبوده است و پیش از آن نیز دیدارهای مقدماتی انجام شده بود. او در سال ۲۰۰۹، تلاش کرد شورای پیشاور را به حریف شورای کویته بدل کند و استقلالش را از کویته اعلام نمود. آن حرکت را می‌توان نشانه نزدیکی او به سیا و دریافت حمایت و منابع در بدل دوری جستن از بدنه اصلی طالبان و دست‌برداشتن از جنگ شمرد. طرفین، به نظر می‌رسد امتیازات قابل توجهی برای جلب اعتماد به یک‌دیگر داده بودند. هرچند در اسنادی که در اختیار ما قرار دارد، جزییات چندانی از توافقات طرف‌ها به چشم نمی‌خورد، اما اتفاقات آن سال‌ها را اگر کنار هم بگذاریم، می‌توانیم به نتایجی برسیم.
تلاش برای فاصله‌گیری از شورای کویته و تماس مستقیم با کابل برای مذاکره، همان‌طوری که در بالا گفتیم، می‌تواند حکایت از امتیازاتی داشته باشد که مولوی عبدالکبیر و دوستانش در شورای پیشاور از امریکا و حکومت افغانستان گرفته بودند. می‌توان با احتمال قریب به یقین گفت که او از امریکایی‌ها حمایت‌های مالی و لوجستیکی دریافت کرده بود و برای دوران پس از پیوستن احتمالی‌اش به حکومت افغانستان و ترک مخاصمه، تعهد چوکی‌ها و امتیازاتی را به دست آورده بود. مولوی عبدالکبیر و متحدش انوارالحق مجاهد غیر از ترک مخاصمت و تضعیف شبکه حقانی و طالبان، چه امتیاز دیگری می‌توانستند به امریکایی‌ها بدهند؟ به تسلسل این چند اتفاق نگاه کنید:
۱- انوارالحق در سال ۲۰۰۱، به فرار اسامه بن‌لادن از توره‌بوره کمک کرده بود. بعد از آن، در سال ۲۰۰۷، سازمانش را به افتخار آن همکاری توره‌بوره نام گذاشته بود و با همان نام نشریه‌ای منتشر می‌کرد. این‌گونه او در سال‌های نزدیک به دیدار مشهورش با ماموران سیا در نزدیکی پیشاور، به روابط ویژه خود با القاعده می‌بالید. آیا احتمال ندارد که او از محل بودوباش اسامه بن‌لادن در اواخر ۲۰۱۰ مطلع بوده باشد؟
۲- در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۰، تماس‌ها و توافقات مولوی عبدالکبیر و انوارالحق مجاهد با سیا به چنان پخته‌گی رسیده بود که روبه‌رو دیدار می‌کردند و سوار بر هلیکوپتر امریکایی به کابل رفته، دو شب در مهمان‌خانه سیا به سر برده و با حامد کرزی نیز مذاکره کرده بودند.
۳- شش‌و‌نیم ماه بعد از آن دیدارها، به تاریخ ۱ می ۲۰۱۱ هلیکوپترهای امریکایی که قبلاً نیز برای انتقال مهمانان سیا به پاکستان رفته بودند، از دره‌های مناطق قبایلی عبور کرده در فاصله نه‌چندان دور از پایگاه نظامی ایبت‌آباد، کنار خانه اسامه بن‌لادن فرود آمدند و او را در اولین ساعت روز بعد کشتند.
پس از کشته شدن اسامه بن‌لادن، ستاره شورای پیشاور افول کرد. منابع مالی آن کاهش یافت و راولپندی پشت دوست دیرین و آزموده‌اش، شبکه حقانی، محکم‌تر ایستاد. شورای پیشاور در سال ۲۰۱۶ به دلیل افلاس مالی سقوط کرد و به زیرمجموعه شورای کویته تنزل یافت؛ اما شورای میرام‌شاه بسیار قوی‌تر از آن گشت که به کنترل مناطق جنوب و حوزه کابل بسنده کند. بر‌اساس گزارش تحقیقی که مرکز مطالعات نارویژی موسوم به لند انفو، در سال ۲۰۱۷ در ارتباط به ساختار تشکیلاتی طالبان نشر کرده، شبکه حقانی برای کنترل رهبری طالبان رفتار تهاجمی اختیار کرده و ۱۰۰% شورای میرام‌شاه، ۶۰% شورای پیشاور و ۵۰% شورای رهبری کویته را در اختیار گرفته بود.
زمانی که در سال ۲۰۱۶، پس از کشته شدن ملا اختر‌محمد منصور، نام رهبر جدید طالبان و معاونانش نشر شد، مولوی عبدالکبیر دیگر در جایگاهی نبود که در آن فهرست نامش دیده شود، بلکه ملا هبت‌الله، سراج‌الدین حقانی و ملا یعقوب به میدان آمده بودند. ملا یعقوب به دلیل سن کم و نفوذ محدود نظامی‌اش، نمی‌توانست ملا هبت‌الله را در رهبری به چالش بکشد، اما سراج‌الدین حقانی برای تصاحب چوکی رهبری در سال اول امارت ملا هبت‌الله تا جایی پیش رفت که به نقل از گزارش مرکز مطالعات یادشده نارویژی، ملا هبت‌الله مجبور شد در اوایل می ۲۰۱۷ کویته را ترک گفته به ایران پناه بگیرد. آن زمان هبت‌الله تصور نمی‌کرد که روزی واقعاً خیمه امارتش را در قندهار برافرازد. از این رو برای حفظ جانش حاضر شد دست از شورای کویته بردارد و شانسش را در شورای مشهد بیازماید. به نقل از گزارش مذکور، حقانی قصد داشت در آن ماه مرگ ملا هبت‌الله را اعلام کند و خودش رهبری را به دست گیرد؛ اما احتمالاً کسانی در شورای کویته و نیز مقام‌های راولپندی مانع او شده و بعد از تلاش‌های بسیار او را وادار کرده‌اند تا نقش نمادین ملا هبت‌الله را در رهبری بپذیرد. ملا هبت‌الله در اواخر جولای همان سال بعد از مذاکرات و کسب اطمینان از مصونیتش، دوباره به کویته برگشته بود.
ادامه دارد…
@Herat_Times
8.1K views20:48
H
