یکی از راه‌های راستی آزمایی مشروعیت هر نظام حکومتی مقایسه عملک | درس گفتارهای علوم سیاسی، روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی
یکی از راه‌های راستی آزمایی مشروعیت هر نظام حکومتی مقایسه عملکرد آن با حکومت معیار و الگو است.
عملکرد این روزهای مدعیان نیابت عامه فقهاء از معصومین علیهم السلام در زمان غیبت را مقایسه کنید با کلام و عمل حکومت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) بعنوان الگوی ایده آل حکومت اسلامی :
«و من نمى‌توانم شما را به كارى وادارم كه خود نمى‌خواهيد.» (خطبه۱۹۹)
«دادگری را به کار بر و از زورگویی و رو آوردن به ستم بپرهیز زیرا زورگویی مردم را به کوچ و پراکندگی می‌کشاند و ستمگری آنان را به شورش مسلحانه فرا می‌خواند.» (حکمت۴۷۶)
«به خدا سوگند، اگر شب را تا بامداد بر بسترى از خار سخت بيدار بمانم يا بسته به زنجيرم بر روى زمين بكشانند، مرا دوست داشتنى‌تر از آن است كه در روز شمار به ديدار خدا و پيامبرش روم، در حالى كه، به يكى از بندگانش ستمى كرده يا پشيزى از مال مردم را به غصب گرفته باشم. چگونه بر كسى ستم روا دارم به خاطر نفسى كه پيوسته روى در فنا دارد و سالها و سالها زير خاک آرميدن خواهد.» (خطبه۲۱۵، ترجمه عبدالمحمد آیتی)
«بپرهيز از خون‌ها و خونريزی‌های به‌ناحق. زيرا هيچ چيز، بيش از خونريزی به‌ناحق، موجب کيفر خداوند نشود و بازخواستش را سبب نگردد و نعمتش را به زوال نکشد. و رشته عمر را نبُرد. خداوند سبحان، چون در روز حساب به داوری در ميان مردم پردازد، نخستين داوری او درباره خون‌هايی است که مردم از يکديگر ريخته‌اند.
پس مباد که حکومت خود را با ريختن خون حرام تقويت کنی، زيرا ريختن چنان خونی نه تنها حکومت را ناتوان و سست سازد، بلکه آن را از ميان برمی‌دارد يا به ديگران می‌سپارد.» (نامه۵۳،)
«سخنى از آن حضرت (علیه السلام) هنگامى كه شنيد گروهى از اصحابش در جنگ صفين، شاميان را دشنام مى گويند چنين فرمود:
دوست ندارم كه شما دشنام‌دهنده باشيد. ولى اگر به توصيف اعمال و بيان حالشان بپردازيد، سخنتان به صواب نزديک‌تر و عذرتان پذيرفته‌تر است.
به جاى آنكه دشنامشان دهيد، بگوييد: بار خدايا خونهاى ما و آنها را از ريختن نگه دار و ميان ما و ايشان آشتى انداز و آنها را كه در اين گمراهى هستند راه بنماى. تا هر كه حق را نمى‌شناسد، بشناسد و هر كه آزمند گمراهى و دشمنى است از آن باز ايستد.» (خطبه۱۹۷،)
«از سخيف‌ترين حالات واليان در نزد مردم صالح اين است كه مردم پندارند كه آنان دوستدار فخر و مباهات‌اند. و بناى كار خود بر كبر و غرور مى‌نهند.
من ناخوش دارم كه در پندار شما چنين آيد كه من خواهان ثنا و ستايشم و سپاس خدا را كه چنين نيستم. اگر هم دوست مى‌داشتم كه بستايندم به سبب فروتنى در برابر پروردگارم آن را ترک مى‌كردم. زيرا تنها اوست كه سزاوار عظمت و كبرياست.
بسيار افتد كه مردم پس از انجام كار مهمى كه كرده‌اند، خواهند كه آنان را بستايند، ولى مرا به سبب فرمانبرداريم از خدا و نيز رفتار نيكويى كه با شما داشته‌ام، به نيكى مستاييد زيرا هنوز حقوقى است كه من ادايشان نكرده‌ام و فرايضى بر گردن من است كه بايد آنها را بگزارم.
آنسان كه با جباران سخن مى‌گويند، با من سخن مگوييد و از من پنهان مداريد آنچه را از مردم خشمگين به هنگام خشمشان پنهان مى‌دارند. نيز به چاپلوسى و تملق با من آميزش مكنيد.
و مپنداريد كه گفتن حق بر من گران مى‌آيد. و نخواهم كه مرا بزرگ انگاريد، زيرا هر كه شنيدن حق بر او گران آيد، يا نتواند اندرز كسى را در باب عدالت بشنود، عمل كردن به حق و عدالت بر او دشوارتر است.
پس با من از گفتن حق يا رأى زدن به عدل باز نايستيد، زيرا من در نظر خود بزرگتر از آن نيستم كه مرتكب خطا نشوم و در اعمال خود از خطا ايمن باشم. مگر آنكه، خدا مرا در آنچه با نفس من رابطه دارد، كفايت كند زيرا او تواناتر از من به من است.» (خطبه۲۰۷)
«برای کسانی که به تو نياز دارند، زمانی معين کن که در آن فارغ از هر کاری به آنان پردازی. برای ديدار با ايشان به مجلس عام بنشين، مجلسی که همگان در آن حاضر توانند شد و، برای خدايی که آفريدگار توست، در برابرشان فروتنی نمايی و بفرمای تا سپاهيان و ياران و نگهبانان و پاسپانان به يک سو شوند، تا سخنگويشان بی‌هراس و بی‌لکنت زبان سخن خويش بگويد.
که من از رسول‌الله (صلی‌الله‌عليه‌وآله) بارها شنيدم که می‌گفت: پاک و آراسته نيست امتی که در آن امت، زيردست نتواند بدون لکنت زبان حق خود را از قوی‌دست بستاند.
پس تحمل نمای، درشت‌گويی يا عجز آنها را در سخن گفتن. و تنگ‌حوصلگی و خودپسندی را از خود دور ساز تا خداوند درهای رحمتش را به روی تو بگشايد و ثواب طاعتش را به تو عنايت فرمايد.» (نامه۵۳)
«بايد که محبوبترين کارها در نزد تو، کارهايی باشد که با ميانه‌روی سازگارتر بود و با عدالت دمسازتر و خشنودی رعيت را در پی داشته باشد زيرا خشم توده‌های مردم، خشنودی نزديکان را زير پای بسپرد و حال آنکه، خشم نزديکان اگر توده‌های مردم از تو خشنود باشند، ناچيز گردد.» (نامه ۵۳)
