2023-05-10 12:44:39
معکوس کردن اثر مقاومت دارویی به کمک کریسپر
شیمی درمانی یکی از متداول ترین درمانهای موجود برای انواع سرطان در انسان است. این نوع درمان با وجود آن که در ابتدا بسیار کارامد عمل میکند، اما میتواند پس از مدتی به علت ایجاد "مقاوت دارویی" در بدن، اثر خود را از دست بدهد.
از طرفی دیگر، کریسپر که امروزه یکی از روشهای پیشرفته در مهندسی ژنتیک شناخته شده است؛ میتواند با شناسایی ژنهای دخیل در شکلگیری مقاومت دارویی، ایجاد مدلهای تغییر ژنتیک یافته و هم چنین از بین بردن مقاومت دارویی به کمک دستکاری ژنتیکی، میزان مرگ و میر این بیماران را تا حد زیادی کاهش دهد.
برخی از کاربردهای کریسپر در تولید مدلهای حیوانی مقاوم به داروهای شیمی درمانی:۱. ناک اوت ژن PUMA، افزاینده بیان پروتئین p53، که موجب مهار مرگ سلولی و ایجاد مقاومت نسبت به ponatinib شد.
۲. ناک اوت ژنهای ISL1 و mir-137 که موجب ایجاد مقاومت به داروی cisplatin شد.
۳. ناک اوت ژن TMEPAI که موجب کاهش اثر داروهای doxorubicin و cisplatin شد. این ژن با بیان کانالهای ناقل خانواده پروتئینی ABC موجب کاهش تجمع دارو در سلول میشود.
برخی از کاربردهای کریسپر در کاهش مقاومت دارویی در ردههای سلولی سرطانی:۱. بیان بالای ژن HE4 در سرطان تخمدان یکی از محرکهای اصلی افزایش تقسیم سلولی میباشد. ناک اوت این ژن موجب افزایش پاسخدهی به داروی Paclitaxel به میزان ۱۰ درصد شد.
۲. ناک اوت ژنهای Bcl-2 و TIAM1 در سرطان کولورکتال که موجب کاهش مقاومت داروی به 5-FU و در نتیجه افزایش بهبودی در بیماران شد.
۳. افزایش بیان پروتئین Rsf-1 نیز در بسیاری از سرطانها از جمله سرطان ریه اتفاق میافتد. ناک اوت این ژن در دو نقطه کد کنندهی آمینواسید هیستیدین موجب کاهش مهاجرت سلولهای سرطانی و افزایش حساسیت نسبت به داروی Paclitaxel شد.
۴. ناک اوت و یا کاهش بیان ژنهای mcl-1 و TG2 سبب کاهش مقاومت دارویی به bortezomib شد.
۵. ناک اوت ژنهای CTR2 و CTR1 که به عنوان کانالهای ناقل نقش مهمی در ورود دارو به سلول دارند، موجب شد در مقایسه با سلولهایی که دستکاری ژنتیکی نشدهاند، میزان ورود داروی cisplatin به سلول افزایش یابد.
۶. خانواده ناقل ABC در سطح سلول، از جمله مواردی هستند که موجب افزایش افلاکس (efflux)، بیرون راندن مواد از سلول، میشوند. ناک اوت ژن ABCB1 بویسله دو RNA راهنما سبب افزایش حساسیت سلول به داروی doxorubicin و افزایش میزان تجمع دارو در سلول شد.
بنابراین کریسپر با توانایی کشف مکانیسمها و ژنهای مسئول در مقاومت دارویی و همچنین به کمک تولید ارگانیسمهای مدل بصورت in vivo (در محیط فیزیولوژیک) و in vitro (در محیط آزمایشگاه) میتواند دریچههای امید تازهای را برای یافتن درمانی موثر برای سرطان ارائه دهد.
•ثمین خسروی•
.
.
.
@UIBiologists
1.9K viewsedited 09:44