2023-05-06 19:40:16
بیانات حضرت آیت الله علوی بروجردی مدظله العالی به مناسبت شهادت استاد مرتضی مطهری و روز معلم
درس خارج فقه مورخ 12 اردیبهشت 1402
بخش اول
بسم الله الرحمن الرحیم
شهید مطهری؛ استادی برجسته و همیشه جویای علم بودند
خداوند شهید مطهری رضوان‌الله‌تعالی‌علیه را غریق رحمت کند. در طول دورانی که در تهران به دبیرستان می‌رفتم، جزو شنوندگان سخنرانی‌های ایشان بودم. گاهی اوقات در مسجد هدایت، جای مرحوم طالقانی نماز می‌خواندند و ماه رمضان‌ها هم سخنرانی داشتند. بعدها هم توفیق داشتم و جلد سوم اسفار را نزد ایشان تلمذ کردم. مرحوم آقای مطهری به‌حق ملّا به تمام معنا بودند. ایشان بیشتر در حوزۀ فلسفه شناخته‌شده هستد، درحالی‌که هم فقیهی قوی بودند، هم اصولی‌ِ قوی. ایشان یکی از بهترین شاگردان مرحوم آیت‌الله بروجردی (قدس سره) بودند و سال‌ها هم با آیت‌الله منتظری هم‌مباحثه بودند.
وقتی می‌گوییم ایشان معلم بودند، تصویری که از ایشان داریم، مربوط به درس‌هایی مانند اسفار است که تدریس می‌کردند و بسیار مسلط بودند. گاهی اوقات در مجالس خصوصی که از ایشان سؤال می‌کردیم، مانند دریایی که موج می‌زند، مطلب ارائه می‌دادند. یک ویژگی عجیب که من در ایشان دیدم این بود که با اینکه خودشان استاد دانشگاه بودند و در حوزه هم درس می‌دادند، و بسیار معلم معتبری بودند، اما دنبال یادگرفتن بودند. ایشان نزد اساتید بزرگ مانند مرحوم علامه طباطبایی (رحمه‌الله‌علیه) و دیگران فلسفه خوانده بودند؛ اما به دنبال یادگیری فلسفۀ غرب بودند. عمدۀ تکیۀ ایشان روی کتاب سیر حکمت در اروپای فروغی بود. بعضی مطالبی که در این کتاب بود، ایشان را قانع نمی‌کرد و استدلال‌ها از نظر ایشان کامل نبود. در بعضی کتاب‌هایی که مرحوم فروغی ترجمه کرده بود، چون به فلسفه مسلط نبود، در ترجمۀ آن‌ها گاهی مشکلاتی وجود داشت.
خاطرم هست مرحوم مطهری یک بار خدمت مرحوم آیت‌الله آقای شیخ محمدرضا جعفری، که از اعلام شاگردان مرحوم آیت‌الله خوئی بود، آمده بودند. مرحوم آیت‌الله جعفری به فرانسه و انگلیسی هم مسلط بود. مرحوم مطهری متنی را از فیلسوفان اروپایی نزد ایشان آورده و خواسته بودند که آن را برایشان ترجمه کنند و توضیح بدهند. یعنی چندین روز وقت گذاشته بودند تا آن مطلب را بفهمند. چون آن‌طور که آن مطلب در سیر حکمت در اروپا نوشته شده بود، برای ایشان قانع‌کننده نبود.
شهید مطهری در دانشگاه منشأ اثر بود
امروزی‌ها به ایشان «ایدئولوگ» می‌گویند، اما مرحوم مطهری نظریه‌پرداز و خودشان در فلسفه اهل تصرف بودند. محققی نبودند که فقط کلمات دیگران را تکرار کنند، بلکه خودشان اهل نظر بودند؛ در فقه و اصول هم همین‌طور بودند. گاهی ایشان حتی از درس اصول آیت‌الله بروجردی دقایقی را ذکر می‌کردند که ما بعدها متوجه شدیم این مطلب چقدر عمیق است. اما فرصتی پیش نیامد که در قم در خدمت ایشان باشیم. سال‌ها پیش از انقلاب، بسیار مایل بودیم که ایشان را به قم بیاوریم، چون در دانشگاه از جهات سیاسی مشکل پیدا کرده بودند. ما از کسانی بودیم که اصرار داشتیم ایشان به قم بیایند و بمانند. اما ایشان نگاه دیگری داشتند و می‌گفتند اگر من به قم بیایم، در دانشگاه خلئی پیدا می‌شود. حتی اگر در دانشگاه استاد هم نباشم، حضورم در جمع دانشگاهی‌ها می‌تواند منشأ اثر باشد. و انصافاً هم منشأ اثر بود.
هر جامعه‌ای که برای معلم و برای استاد ارزش قائل باشد، رشد می‌کند
ایشان بسیار مظلومانه شهید شدند. گروه فرقان افراد جاهل و تندرویی بودند که این ذخیرۀ الهی را از ما گرفتند. شهید مطهری می‌توانستند برای بعد از انقلاب ذخیره باشند. اگر تا امروز در قید حیات بودند، اصلاً وضعیت ما تغییر می‌کرد. هرچه از مرحوم تجلیل کنیم، کم است. روز معلم مناسبت بسیار فوق‌العاده‌ای است که روز شهادت ایشان را برای این روز انتخاب کنیم. هر جامعه‌ای که برای معلم و برای استاد ارزش قائل باشد، رشد می‌کند. دو مطلب از خارجی‌ها می‌گویم. گاهی ممکن است آن‌ها حرفی بزنند که نشان دهد مطلب را بهتر از ما فهمیده‌اند. به اینکه دین ژاپنی‌ها چیست کار نداریم، اما در ژاپن حقوق معلم و استاد از حقوق وزیر و دکتر و مدیرکل و همۀ این‌ها بیشتر است. استدلالشان هم این است که همۀ افراد کشور، حتی سیاست‌مدارها، را این معلم‌ها باید تربیت کنند و بسازند.
@alaviboroujerdi
840 views16:40
آ
